Wójt wsi Barania Głowa, Franciszek Burak, przygotowuje się do poboru rekruta. W zredagowaniu obwieszczenia pomaga mu, niezbyt chętnie, pisarz gminny, pan Zołzikiewicz. Zołzikiewicz ceni się bardzo wysoko: uważa się za miejscowego eleganta, człowieka oczytanego i inteligentnego (jest zapalonym czytelnikiem powieści brukowych typu Izabela hiszpańska, czyli tajemnice dworu madryckiego). W Rosji i zaborze rosyjskim pobór rekrutów ma charakter ...

Czas i miejsce akcji Zasadnicza akcja toczy się po 1876 roku, bowiem to wtedy powstały sądy gminne, a taki sąd pojawia się już w utworze. W wielu fragmentach tekstu są również przywoływane wydarzenia wcześniejsze - przede wszystkim powstanie styczniowe. Miejsce akcji to fikcyjna wieś Barania Głowa w powiecie osłowickim, a owo miejsce nie ma większego znaczenia, podobne wydarzenia mogły zaistnieć w dowolnej wsi zaboru rosyjskiego. Rozdział ...

Kompozycja Trylogii. Akcja wszystkich powieści obejmuje podobny okres – dwa lata. Terenem działania postaci jest Polska, ze szczególnym uwzględnieniem kresów wschodnich. Kompozycja fabularna zawsze pozostaje taka sama, na tle ważnych wydarzeń historycznych rozgrywa się przygodowy "romans z przeszkodami". Co charakterystyczne, w każdej części mamy do czynienia z trójkątem – w Ogniem i mieczem są to odpowiednio: Jan Skrzetuski, ...

"Na tym kończy się szereg książek pisanych w ciągu kilku lat i w niemałym trudzie – dla pokrzepienia serc". W ten sposób Sienkiewicz zakończył Pana Wołodyjowskiego i całą Trylogię. W słowach tych przedstawił czytelnikowi swój zamysł – chciał stworzyć dzieła, które będą pocieszały (krzepiły) serca rodaków cierpiących pod zaborami. Sienkiewicz, prezentując na kartach powieści kilka "potopów" – czyli najazdów obcych wojsk: ...

Nowela "Z pamiętnika poznańskiego nauczyciela" ukazała się w "Gazecie Lwowskiej" w 1879 (pod tytułem "Z pamiętnika korepetytora") i w "Niwie" w 1879 (pod obecnym tytułem). W 1880 została włączona do czwartego tomu "Pism" Sienkiewicza. Narratorem tej noweli jest nauczyciel domowy małego Michasia, pan Wawrzynkiewicz. Utwór porusza dwie ważne dla Sienkiewicza kwestie: • kwestię pozytywistycznych haseł dotyczących edukacji oraz ...

Prywatny nauczyciel z troską obserwuje swojego wychowanka – Michasia. Chłopiec chodzi do niemieckiego gimnazjum (Sienkiewicz, by zmylić cenzurę, przeniósł akcję z zaboru rosyjskiego do pruskiego) i z trudem radzi sobie z nauką. Michaś jest bardzo pracowity i codziennie przez wiele godzin pilnie odrabia lekcje. To jednak nie wystarcza – gdy kończy naukę, zapomina materiał, który powtórzył na początku. Bardzo go to martwi i przygnębia – uczy ...

Andrzej Kmicic - dzieje głównego bohatera: • Niespodziewane przybycie do Wodoktów, gdzie przebywa panna Billewiczówna, która wolą testamentu Herakliusza Billewicza ma zostać żoną pana Andrzeja. • Zauroczenie Kmicica wyglądem i zaletami panny Aleksandry. • Przyjazd do zapisanego przez Herakliusza Lubicza, gdzie podwładni Kmicica urządzają pijatykę, podczas której strzelają do portretów billewiczowskich przodków, ...