Powieść Sienkiewicza, osadzona w realiach najazdu szwedzkiego z 1655 roku, nazwana została "powieścią historyczną nowego typu", ponieważ autor zastosował w niej szereg nowatorskich rozwiązań służących ukazaniu prawdy o postawach Polaków bohatersko broniących ojczyzny w chwili największego zagrożenia. Sienkiewicz pisał, iż jest to utwór stworzony "ku pokrzepieniu serc", a więc prawda historyczna została w nim podporządkowana ...

Potop jest powieścią złożoną, z pewnością jest to powieść historyczna, ale również inne gatunki składają się na to dzieło. Powieść historyczna – na tle wydarzeń historycznych – najazd Szwedów na Polskę – przedstawia się fikcyjny wątek kilku postaci, np. dzieje Kmicica i Oleńki. Sienkiewicz napisał powieść w oparciu o dokładne badania źródeł i dokumentów. Potop jest połączeniem powieści historycznej typu dokumentarnego ...

Sienkiewicz przedstawia stanowisko polskiego społeczeństwa wobec najazdu szwedzkiego, mając na względzie: magnaterię, szlachtę średnią i zaściankową, lud miast i wsi. Już na początku wiadomo, że najazd wroga to między innymi konsekwencja postawy reprezentowanej przez zdrajcę – magnata Hieronima Radziejowskiego. Niebawem podobne stanowisko zajmują inni przedstawiciele tej części szlachty. Dowodem czego jest kapitulacja Wielkopolski ...

Kmicic nie jest typowym bohaterem romantycznym, ponieważ "Potop" powstał w epoce pozytywizmu. Jednak Kmicic posiada wiele cech bohatera romantycznego. Jako młodzieniec przypomina nieco Jacka Soplicę. Jest młodym szlachcicem, który wszczyna awantury, nie stroni od bójek, od wódki i ogólnie nie ma dobrej reputacji. Kmicic jest nieszczęśliwym kochankiem, zakochanym w Oleńce, dla której jest tylko hulaką i zdrajcą. Na uczcie w Kiejdanach ...