Powieść ma otwartą budowę, składa się z paru ciągów narracyjnych, wątków, które nie rozwijają się jeden po drugim, lecz są przemieszane, poszczególne ich części zostały przedzielone fragmentami innych historii. Najlepszym przykładem tej kompozycji jest opowieść o Poncjuszu Piłacie zawarta w czterech nie następujących po sobie rozdziałach z obu części utworu. Relacja o wydarzeniach z Jerozolimy stanowi rodzaj powieści w powieści. ...

Pracę nad Mistrzem i Małgorzatą, dziełem swego życia, Bułhakow rozpoczął w 1928 roku i kontynuował aż do śmierci w 1940 roku. Książka była wielokrotnie przeredagowywana, rozbudowywana, a ostateczna wersja nie została ukończona. Powieść po raz pierwszy wydano w Polsce (w świetnym przekładzie Ireny Lewandowskiej i Witolda Dąbrowskiego) w 1969 roku, natomiast w samym Związku Radzieckim jeszcze później, bo w 1973 roku. W powieści, poza ...

1. NIGDY NIE ROZMAWIAJ Z NIEZNAJOMYMI Na Patriarszych Prudach pewnego wiosennego popołudnia spotykają się Michał Aleksandrowicz Berlioz, redaktor miesięcznika literackiego i prezes zarządu stowarzyszenia Massolit, oraz popularny poeta Iwan Nikołajewicz Ponyriow, używający pseudonimu Bezdomny. Obaj panowie rozmawiają o antyreligijnym poemacie, który ostatnio opublikował Bezdomny. Iwan był bardzo zadowolony ze swego dzieła – odmalował ...

CZĘŚĆ DRUGA 19. MAŁGORZATA Ukochana Mistrza, Małgorzata, wróciła do niego następnego dnia po ich ostatniej rozmowie, ale go nie odnalazła. Od tego czasu męczą ją wspomnienia i tęsknota. Jej mąż właśnie wyjechał na trzy dni, był piątek. Małgorzata pojechała na plac Kremlowski. W trolejbusie usłyszała rozmowę o jakiejś zaginionej z trumny głowie. Nie zainteresowało jej to zbytnio. Na placu długo siedziała na ławce i rozmyślała. ...

CZAS I MIEJSCE AKCJI: Powieść ma dwa podstawowe, synchroniczne, paralelne wobec siebie plany czasowe: wydarzenia w Moskwie toczą się w drugiej połowie lat dwudziestych (to czas teraźniejszy powieści), natomiast sceny z przeszłości (sądzenie i męka Chrystusa) to czas historyczny, I wiek naszej ery. Wydarzenia z Moskwy i z Jeruszalaim zamykają się w czterech dniach (od środy do soboty). Ważny jest również trzeci z czasów, możemy go nazwać ...

Władza w Związku Radzieckim w sposób wyjątkowo perfidny podchodziła do twórców. Z jednej strony uwodziła ideologicznie stawiając artystów w rzędzie tych, którzy ludowi pracującemu przybliżają prawdy nowego porządku, wspierała rozwój awangardowej sztuki – konstruktywizmu. Artystów dopuszczono do uczestnictwa w budowaniu nowej ojczyzny, mieli sztukę produkować. Słowo produkcja stało się magicznym określeniem nowego ładu, który ...

Michał Aleksandrowicz Berlioz – redaktor miesięcznika literackiego i prezes zarządu stowarzyszenia literatów Massolit. Pierwsza ofiara szatana – Woland na Patriarszych Prudach przepowiada mu, że wkrótce zginie – kobieta, członkini Komsomołu, obetnie mu głowę. Tak się rzeczywiście dzieje – Berlioz wpada pod tramwaj, którym kieruje kobieta. Iwan Nikołajewicz Ponyriow – poeta Iwan Bezdomny. Jest świadkiem śmierci ...