Za datę początkową polskiego romantyzmu historycy literatury uznają rok 1822, kiedy to ukazuje się w Wilnie pierwszy tom "Poezji" Adama Mickiewicza, zawierający głośne "Ballady i romanse". Oczywiście pierwsze polemiki dotyczące nowego oblicza literatury, podobnie jak i dzieła romantyzmu europejskiego, który na zachodzie osiąga już w tym czasie postać dojrzałą, pojawiają się w Polsce wcześniej, ale dopiero ten tomik staje ...

Adam Mickiewicz - "Rybka". Bohaterką ballady jest dziewczyna z ludu imieniem Krysia. Pogrążona w żalu i cierpieniu zwraca się do Świtezianek, opowiadając im swoje dzieje. Historia dotyczy nieszczęśliwej miłości bohaterki do pana, który obiecał ożenić się z nią, ale, pojął za żonę inną kobietę, a ubogą Krysię porzucił. Owocem związku pana i Krysi było dziecko. Trwając w rozpaczy, dziewczyna prosi Świtezianki, aby te zabrały ...

Adam Mickiewicz - "Świtezianka". Ballada opowiada historię, której bohaterami są: strzelec z pobliskiego boru i tajemnicza, piękna dziewczyna. Mężczyzna zakochany w dziewczynie prosi ją, by zechciała zostać z nim. Roztacza wizję szczęśliwego życia we dwoje: "Chateczka moja stąd niedaleka Pośrodku gęstej leszczyny; Jest tam dostatkiem owoców, mleka, Jest tam dostatkiem zwierzyny". Dziewczyna jednak, wspominając ...

Narrator wprowadza czytelnika do akcji informacją, że nad brzegami jeziora pojawia się co noc para młodych ludzi: chłopak jest "strzelcem w tutejszym borze", ale kobiety nikt nie zna. Tajemniczość dziewczyny męczy również spotykającego się z nią mężczyznę. Chciałby wiedzieć, z kim rozmawia, kogo kocha. Próbuje nakłonić dziewczynę do wspólnego zamieszkania w jego chacie, zaklina się, że jest dla niego najważniejsza. Kobieta jest ostrożna, ...

Adam Mickiewicz - "Świteź". W balladzie tej Mickiewicz przedstawił zagadkową historię związaną z jeziorem Świteź. Zostało ono ukazane w sposób niezwykle tajemniczy. Szczególnie noc potęguje ową tajemniczość, wzbudzając grozę. "Bo jakie szatan wyprawia tam harce! Jakie się larwy szamocą! (...) Nieraz śród wody gwar jakoby w mieście, Ogień i dym bucha gęsty, I zgiełk walczących, i wrzaski niewieście, I ...

Ballada ta jest poetyckim zapisem zasłyszanej przez Mickiewicza opowieści ludowej, która dotyczyła pięknego jeziora Świteź, niedaleko Płużyn – miejsca znanego dobrze poecie (był to majątek Wereszczaków). To pierwsze charakterystyczne cechy ballad: pierwiastek ludowy i umiejscowienie akcji w przestrzeni znanej dobrze nie tylko autorowi, ale również czytelnikom. Utwór składa się z wyraźnie zaznaczonych, chociaż nierównych części. Pierwszy ...

Mickiewiczowskie Dziady są świetnym przykładem dla zrozumienia odmienności dramatu romantycznego od tradycyjnej formuły dramatycznej. Jest to utwór o kompozycji fragmentaryczno-cyklicznej, posiadający wspólny tytuł, podporządkowany tematyce obrzędowej i mający jednego bohatera, który przeobraża się w kolejnych partiach dramatu. Część I Dziady. Widowisko powstała we fragmentach w 1821 roku; niedokończona, ...