Ślub poety Lucjana Rydla z chłopką Jadwigą Mikołajczykówną stał się w Krakowie wydarzeniem towarzyskim. Jednym z zaproszonych gości był Stanisław Wyspiański. Podczas wesela narodził się pomysł napisania dramatu. Bawiła się tam wspólnie inteligencja z chłopami. Wyspiański dostrzegł w trakcie tego spotkania skupione jak w soczewce najważniejsze narodowe problemy. "Wesele" zawiera wnikliwy obraz zarówno mieszczaństwa, jak ...

W literaturze drugiej połowy XIX wieku zaczęli pojawiać się bohaterowie innych niż polska narodowości, ponieważ dokonywał się wtedy proces gwałtownej przebudowy struktury społecznej. Mimo iż Polska była zniewolona przez zaborców, społeczeństwo polskie miało silne poczucie tożsamości narodowej i kultywowało tradycje narodowe. Jednocześnie powoli także na ziemiach polskich zaczynała się rozbudowa przemysłu, powstawały nowe fabryki, ...

Dwie płaszczyzny w "Weselu" Stanisława Wyspiańskiego. W dramacie występują dwie płaszczyzny. Pierwsza z nich jest realistyczna i dotyczy wzajemnego stosunku inteligencji i chłopów. Druga natomiast ma charakter fantastyczny, decyduje o głębi oraz wymowie utworu, ma charakter symboliczny. W planie pierwszym zostali ukazani przede wszystkim weselni goście należący do inteligencji i chłopstwa. Postacie ...

Młoda Polska była epoką, którą początkowo nazywano neoromantyzmem ze względu na liczne nawiązania do romantyzmu: podobną koncepcję poety, zainteresowanie metafizyką, próby ożywienia tradycji literackiej i wreszcie ze względu na zainteresowanie kulturą prostego ludu. Sami twórcy wczesnego okresu Młodej Polski swe zainteresowanie wsią nazywali ludowością, ale szybko okazało się, że romantycy inaczej postrzegali wieś i czego innego ...

Ślub Włodzimierza Tetmajera z Hanną Mikołajczykówną, stał się przyczynkiem dla Wyspiańskiego do napisania "Wesela". Dla krakowskiej śmietanki towarzyskiej małżeństwo Tetmajerów było wdzięcznym przedmiotem plotek i dociekań. Tadeusz Boy-Żeleński w swej znakomitej Plotce o "Weselu" Wyspiańskiego przywołuje żartobliwie rozmowę, którą księżniczka Czetwertyńska przeprowadziła z matką Włodzimierza Tetmajera: "A ...

Konflikt między chłopami a szlachtą zaznaczył się już w literaturze średniowiecznej. Temat nierówności podejmowali też Modrzewski i Szymonowic w renesansie. Niewiele było jednak utworów i opinii opowiadających się za sprawiedliwym i ludzkim traktowaniem chłopów. Wieś dla pisarzy staropolskich zawsze była czymś odległym, a kłopoty chłopów nie obchodziły możnych. Czy człowiek bogaty i wykształcony mógł zrozumieć ...

Przeciwstawianie postaci artysty przyziemnej reszcie społeczeństwa ma tradycję niezwykle długą w historii literatury. Na dobra sprawę już w horacjańskim zawołaniu "Odi profanum vulgus" ("pogardzam niskim tłumem") rysuje się ideologiczny konflikt między twórcą a przeciętnymi ludźmi. Temat ten jest aktualny w każdym okresie, jednak w niektórych epokach ulega wyjaskrawieniu i przypisuje mu się wówczas większą wagę. Tak dzieje ...