W starożytności poeta uznawany był za istotę o podwójnej naturze, nie rozumianego przez tłumy. Taką koncepcję ukazywał w swych pieśniach jeden z największych rzymskich liryków Horacy. Motyw "exegi monumentum" (pomnik sobie stawiam trwalszy niż ze spiżu) zawarty w utworach Horacego to podstawa dla tych wszystkich koncepcji, które będą widziały w poecie osobę niezwykłą, ponad tłumami, tę, której talent i dzieło zapewnia nieśmiertelność. ...

Przeciwstawianie postaci artysty przyziemnej reszcie społeczeństwa ma tradycję niezwykle długą w historii literatury. Na dobra sprawę już w horacjańskim zawołaniu "Odi profanum vulgus" ("pogardzam niskim tłumem") rysuje się ideologiczny konflikt między twórcą a przeciętnymi ludźmi. Temat ten jest aktualny w każdym okresie, jednak w niektórych epokach ulega wyjaskrawieniu i przypisuje mu się wówczas większą wagę. Tak dzieje ...

Leopold Staff bez sprzecznie zalicza się do grona najwybitniejszych poetów polskich XX wieku. Swoją popularność zawdzięcza twórczości, która, w przeciwieństwie do spuścizny innych liryków tego okresu, wyróżniała się niekonwencjonalnością i oryginalnością. Staff był autorem rzeczywiście wybitnym, potrafił czerpać inspiracje z różnorodnych prądów literackich swego czasu, nie zamykał się na wpływy nowych kierunków; przeciwnie ...

Literatura romantyczna wywarła wielki wpływ na mentalność ówczesnego społeczeństwa polskiego, ale okazało się, że romantyczne postrzeganie świata obciążyło świadomość narodową także w kolejnych epokach. Nad tradycją polskiego romantyzmu toczono wielkie dyskusje, zwłaszcza w literaturze pozytywizmu i Młodej Polski. Pierwsza z tych epok krytykowała dziedzictwo romantyzmu, na własnej skórze odczuwając konsekwencje zrywów narodowych, ...

Najczęściej jako daty graniczne epoki wymienia się z jednej strony rok 1890, a z drugiej – 1918. Ale początek epoki można również datować na rok 1887, kiedy Z. Przesmycki (Miriam) objął redakcję warszawskiego „Życia”, bądź 1894, gdy ukazała się druga seria Poezji K. Przerwy-Tetmajera (z wierszami Evivva l’arte! i Koniec wieku XIX). Data kończąca epokę: 1918 – także jest datą umowną, odnoszącą się do wydarzenia historyczno-politycznego ...

Manifesty dotyczące estetyki twórczości. Moderniści żądali przede wszystkim oddzielenia etyki od religii i estetyki od moralności. Nie chcieli jednocześnie unikać w sztuce problematyki moralnej i obyczajowej, gdyż sztuka miała być dla nich obrazem życia. Postulowali także oddzielenie dzieła artysty od jego biografii. Pozytywiści reagowali dość ostro; szczególnie często głos zabierali: E. Orzeszkowa, B. Prus, H. Sienkiewicz ...

Manifesty dotyczące spraw społecznych i filozoficznych Podobnie jak w poprzedniej epoce, na początku lat 90 XIX w. nastąpił spór młodych ze starymi. Zainicjował go artykuł Ignacego Matuszewskiego Wstecznictwo czy reakcja?, w którym autor protestował przeciwko wyłącznemu panowaniu rozumu, głosząc jednocześnie potrzebę metafizyki oraz zmiany dotychczasowej postawy filozoficznej i światopoglądowej. Matuszewski ...