Stanisław Ignacy Witkiewicz - "Szewcy". AKT I. W warsztacie szewskim pracują majster Sajetan Tempe i jego czeladnicy (jak wynika z didaskaliów "bardzo morowe szewskie chłopy (...) lat około 20.")1. Sajetan jest niezadowolony, że muszą robić buty dla burżuazji i arystokracji ("kuj podeszwy dla tych ścierw"). Dla Sajetana kapitalista to nowotwór na ciele ludzkości, pasożyt. Czeladnicy uważają podobnie. Wszyscy są zgodni, ...

Teoria Czystej Formy. Zdaniem autora dramatu głównym zadaniem sztuki jest wywołanie przeżycia metafizycznego. Owo przeżycie jest równoznaczne z doznaniem Tajemnicy Istnienia. Zdolność do tego rodzaju doznań stanowi z kolei wyróżnik człowieczeństwa. Religia, filozofia oraz sztuka są formami odpowiedzi na niepokój metafizyczny człowieka. Jednak religia stanowi anachronizm, filozofia natomiast ujmuje przeżycia metafizyczne ...

Witkacy w "Szewcach" dokonał oceny społeczeństwa i kultury. Przedstawia procesy, zachodzące w świecie, różne grupy społeczne oraz trzy przewroty. Na początku ukazany został ustrój kapitalistyczny. Istniejący stan rzeczy budzi niezadowolenie szewców. Myślą oni o rewolucji, poprzez którą chcą dokonać zmian. Ażeby temu zapobiec, Scurvy, korzystając z pomocy „Dziarskich Chłopców”, wprowadza rządy o charakterze faszystowskim, ...

Podstawą koncepcji Witkiewicza było przekonanie, że człowiek minionych wieków doświadczał przeżyć metafizycznych dzięki religii. Dramatopisarz uważał przy tym, że do dawnych wierzeń i mitów nie ma powrotu – musi je zastąpić sztuka realizująca założenia Czystej Formy. Podstawową ideą w teatrze Czystej Formy było dostarczenie odbiorcy przeżyć metafizycznych (określanych przez Witkiewicza jako Tajemnica Istnienia). Współczesny ...

Sajetan Tempe – majster szewski. W jego warsztacie toczy się akcja. Witkiewicz określa go jako "przedstawiciela średniego rzemiosła". Sajetan jest wykształcony na kursach Wszechnicy Robotniczej, pogardza prokuratorem Scurvym, fascynuje go Irina. Syn Tempego, Józek, przyłącza się do "Dziarskich chłopców". Księżna Irina Wsiewołodowna Zbereźnicka-Podberezka – arystokratka, typowa "kobieta demoniczna", ma 28 lat. Wraz z Iriną ...

Sztuka określana przez autora jako "naukowa sztuka ze »śpiewkami«" rozpoczyna się od odautorskiej charakterystyki osób. Najdokładniej opisany jest prokurator Scurvy. Każdy z aktów poprzedzony został szczegółowymi informacjami na temat przestrzeni, w jakiej dzieje się akcja. Warsztat szewski umiejscowiony jest na tle górskiego krajobrazu i "dowolnie fantastycznie urządzony" – jest to informacja dla czytelnika, że nie będzie miał do ...

Czołowymi problemami Szewców stają się nuda i nienasycenie. Nuda, pustka życiowa, nędza wegetacji to dla bohaterów największy koszmar. Sajetan i jego czeladnicy przechodzą od euforycznej pracy do nudy przymusowej bezczynności. Ich frustracja sięga zenitu, gdy zostają aresztowani i osadzeni w "leniwniach" – zrozpaczeni niszczą przegrody oddzielające ich od warsztatu i zaczynają szaleńczo pracować. Praca – to ich sposób buntu. Nuda, bezczynność, ...