Film Jerzego Kawalerowicza zatytułowany "Quo vadis" ma być, zgodnie ze słowami reżysera, możliwie wierną ekranizacją powieści Henryka Sienkiewicza. Jak dalece rzeczywiście wspomniany obraz tę deklarację potwierdza? Powieść i film to dwie różne formy artystycznego wyrazu, a dzielące je różnice dotykają najbardziej elementarnych ich właściwości, stanowią o ich charakterze. Odmienność tych form decyduje o podstawach efektu ...

Wraz z upadkiem powstania styczniowego w literaturze i publicystyce polskiej do głosu dochodzą nowe tendencje, będące reakcją na zmiany zachodzące na terenie całej Europy. Ideały romantyczne, brutalnie zweryfikowane przez rzeczywistość, zostają zastąpione programem nowej formacji kulturowej, której przedstawiciele sami siebie określają mianem pozytywistów. Rodząca się w prasie polemika przynosi zarys zupełnie odmiennego od ...

Mit o Dedalu i Ikarze nieodmiennie odczytywany jest jako opowieść o dwóch różnych postawach życiowych i o dwóch osobowościach, z których każda miała swoje mocne strony. Dedal, słynny architekt, miał umysł praktyczny, był człowiekiem, który potrafił zarówno twórczo myśleć, jak i wytrwale dążyć do celu. Ikar, jego syn, to postać symbolizująca marzycielstwo i straceńczą odwagę. Czyny obu tych bohaterów wielokrotnie bywały ...

Literatura romantyczna wywarła wielki wpływ na mentalność ówczesnego społeczeństwa polskiego, ale okazało się, że romantyczne postrzeganie świata obciążyło świadomość narodową także w kolejnych epokach. Nad tradycją polskiego romantyzmu toczono wielkie dyskusje, zwłaszcza w literaturze pozytywizmu i Młodej Polski. Pierwsza z tych epok krytykowała dziedzictwo romantyzmu, na własnej skórze odczuwając konsekwencje zrywów narodowych, ...

Literatura pozytywizmu podejmowała tematykę związaną z praktycznym, konstruktywnym programem naprawy stanu polskiej gospodarki i unormowania stosunków społecznych. Odrzucano wtedy romantyczne rozważania metafizyczne, dylematy moralne oraz wyobcowanie i niezdecydowanie romantycznych bohaterów. Po upadku powstania styczniowego młode pokolenie twórców dokonało rewizji wyobrażeń o zrywach narodowowyzwoleńczych i zwróciło ...

Dla pozytywizmu praca jest tematem chyba najważniejszym. Na niej skupiają się działania programowe pozytywistów, ale też do niej odwołują się idee i - mówiąc ogólniej - całe filozoficzne zaplecze tej epoki kulturowej. Wiek pary i elektryczności - tak mówi się o pozytywizmie. Wobec powyższego nic dziwnego, że praca i utylitaryzm (w nawiązaniu do oświecenia) stoją w centrum zainteresowań ówczesnego człowieka. Specyfika polskiego położenia ...

Dla każdej epoki literackiej charakterystyczne jest, że jej przedstawiciele kształtują w swych utworach model bohatera będącego rzecznikiem prawd czy programów propagowanych w danym okresie. Tak jest choćby w przypadku literatury pozytywistycznej, tworzącej nowy typ bohatera w oparciu o hasła głoszone przez "postępowców", jak i w opozycji do wzorca romantycznego, dogorywającego w utworach epigonów trzech wieszczów narodowych. Człowiek ...